آموزش و مفهوم 5S

آموزش و مفهوم نظام آراستگی 5S

تاریخچه:

براي اولين بار پس از جنگ جهاني دوم ژاپني ها با الگو برداري از سه نوع از سازمان هاي آمريکايي و اروپايي توانستند سيستم نظام آراستگی 5S را به وجود آورند .

1. آن دسته از صنايعي بودند که رعايت بهداشت و تميزي اصول فعاليت آنان بود نظير صنايع دارويي
2. سازمان هايي که اصول فعاليت آنها بر مبناي نظم و ترتيب و سرعت پاسخگويي استوار بود نظير کتابخانه ها
3. سازمان هايي که به مباحث انسان ، ماشين ، کار و محيط مي پردازند وعدم رعايت الزامات توسط آنها باعث بروزخطرات و ضايعات غيرقابل جبرانی مي گردد نظير خودرو سازي

تاریخچه 5S در ایران

5S در ايران براي اولين بار درخرداد سال 1372 و با انتشار يك مقاله توسط آقاي مجتبي کاشاني مطرح شد. ايشان با نظام 5S  در يك دوره مديريتي در ژاپن آشنا گرديد و از همان سال به بعد متوجه گرديد که اين سيستم يكي از گمشده هاي اصلي ايران در صنعت است .

ايشان آنرا نه يك عامل رشد بهره وري ، بلكه عامل اصلي ايجاد و ترويج فرهنگ صنعتي تشخيص داد و چون در آن سالها ما در جنگ بسر مي برديم و از سويي چون به دنبال انجام يك كار بنياني و اساسي بود، با مسافرتها و تحقيقات و بازديدهاي مكرر از كارخانه هاي ژاپني در آن كشور به درك عميق اين سيستم پرداخت .

سپس در سال 1372 آنرا به صورت مقاله اي كاربردي كه به دنبال آن بشود اين سيستم را به صورت نظام مند اجرا نمود معرفي کرد.

نظام آراستگی 5S چيست؟

پايه اي ترين و اصولي ترين ابزار ارتقا بهره وري سازماني(سوزوکی)

پايه و اولين گام نظام هاي جامع بهره وري همچون:TPM

برنامه ریزی نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع (Total Productive Maintenance)TPM

مدیریت کیفیت جامع (Total Quality Management)TQC

کنترل کیفیت جامع (Total Quality Control )

تولید و یا عرضه خدمت به هنگام(JUST IN TIME)

این نظام پایه و اساس تمام امور اجرایی حرکت بهره وری می باشد .

  5s  براساس حروف ابتدای پنج واژه ژاپنی انتخاب شده است:
ساماندهی Seiri
پاکیزه سازی Seiso
نظم و ترتیب Seiton
استانداردسازی Sekitsu
انضباط Shitsuke

هدف های نظام آراستگی5S

ایمنی و بهداشت

صرفه جویی در هزینه ها

کیفیت و پیشگیری از خرابی ها

ارتقاء کیفیت کار و در نتیجه بهره وری بالای نیروی انسانی.

مزایای اجرای  نظام آراستگی 5S

1- اتلاف زدايي زماني با كاهش زمان دسترسي به اقلام

2-بهبود وضعيت تعمير و نگهداري(PM) و جلوگيري از خرابي ها

3-بهبود بهره وري تجهيزات به دليل استفاده صحيح،مكانيابي صحيح،بازگرداندن پس از مصرف به مكان مقرر و جلوگيري از گم شدن آنها

4-بهبود كيفيت محصولات و خدمات (پاكيزگي محيط كار اولين شرط كيفيت است.)

5-تقويت كار تيمي

مزایای اجرای  نظام آراستگی

6-بهبود روحيه كاركنان به دليل آراستگي ،زيبايي و دلپذير تر شدن محيط كار

7-افزايش ايمني و پيشگيري از حوادث

    به دليل بازرسي هاي ادواري،رنگ آميزي ها،هشدارها،مشخص كردن مكان هاي خطر،حساسيت پوشش كاركنان،حساسيت به حفظ دستگاه ها،حساسيت به رعايت استانداردها

8-نهادينه سازي نظم و ترتيب

9-تاثير مثبت بر بازديد كنندگان

10-كاهش ضايعات و دوباره كاري ها

11-مزاياي 5s از ديدگاه  JIT:

• حذف موجودي غيرضروري طي فرآيند
• حذف انبارش غيرضروري
• كاهش ملزومات غيرضروري
• آشكارسازي مشكلات در كارگاه

12-ايجاد شناخت مطلوب كارگاهي و درك محيط كار

توصیه هایی جهت پیاده سازی 5S

1. قبل از شروع به كار ، با مفاهيم 5S كاملاً آشنا شويد .
2. باور داشته باشيد كه پياده سازي اين سيستم به نفع شماست .
3. هدف گذاري نموده و با برنامه كار نماييد .
4. از كارهاي ساده تر كه نتيجه آنها سريع مشخص مي شود ، شروع كنيد .
5. محيط كار خود را به چند قسمت تقسيم كنيد .( مثلاً ميز كار ، فايل ها ، كمد اداري ، كمد كتاب و ….  )
6. هر بار يك قسمت از محيط كارتان را ساماندهي نمائيد .
7. همگي در اين كار مشاركت نمائيد .
8. بدون اجازه و اطلاع همكارانتان اقدام به اجراي 5S در مورد وسايل مشترك يا لوازم مربوط به آنان نماييد .
9. هر كاري را كه شروع كرديد كامل نماييد.
10. فوراً تصميم گيري کنيد و كار مورد نظر را بلاتكليف رها نكنيد .
11. هر كس مسئول پياده سازي 5S در رابطه با لوازم مربوط به خودش است .

مراحل پیاده سازی و استقرار نظام آراستگی محیط کار

1.  تصمیم به اجرای نظام آراستگی محیط کار و اعتقاد به آن
2.  اعلام وابلاغ مديريت عامل .
3.  تشكيل كميته 5S
4. تدوين دستورالعملها و مستندات لازم و تعيين راهكارهاي اجرايي .
5.  آموزش كليه پرسنل
6. مشخص کردن حدود اختیارات
7.  عکاسی قبل از اجرای 5s  و راه اندازی نمایشگاه عکس
8.  اجرا
9.  فراهم کردن منابع مالی و امکانات در حین اجرا
10.    عکاسی بعد از اجرا و راه اندازی نمایشگاه عکس
11. بررسي اجرا و تعيين نقاط قوت وبهبودپذير .
12. اجراي كامل درسطح سازمان وانجام مميزي دوره اي