تضمین کیفیت چیست؟

تضمین کیفیت (QA) راهی برای جلوگیری از خطا و اشکالات پیش آمده در هنگام تحویل محصولات یا ارائه ی خدمات به مشتری است و تضمین کیفیت طبق گواهی ISO 9000 قسمتی از مدیریت کیفیت کالا در جهت ایجاد اطمینان از انجام الزامات کیفی است.

کیفیت چیست؟

ژاپنی ها کیفیت را اینگونه تعریف میکنند: کیفیت یعنی رضایت مشتری. به عبارتی دیگر کیفیت یعنی مناسب بودن برای مصرف می باشد.

مطابق تعریف سازمان جهانی استاندارد در استاندارد ۸۴۰۲ ISO، کیفیت تمامی مشخصات و ویژگیهای یک پدیده است که برآورد کننده نیازهای تصریح شده و ضمنی می باشد. چنانچه ملاحظه می شود کیفیت در ارتباط با نیازمندیهای مشتری مطرح می شود.

مطابق این تعریف کیفیت همان خصوصیات و ویژگیهای پدیده مورد بحث (محصول ) است که از جانب مشتری تحت عنوان نیازها اعلام می شود. این نیازها یا در متن درخواست مشتری، قرارداد، پیش فاکتور و … به صراحت بیان شده اند.

بنابراین ابتدا باید کاملاً خواسته های مشتری را دریافت و درک نمائیم. سپس تمامی توان خود را در جهت برآورده کردن آنها بکار گیریم. تنها در این صورت شانس بقا خواهیم داشت. در جهان امروز تنها شرکتهایی موفق هستند که به بهترین وجهی پاسخگوی خواسته های مشتریان باشند. باید توجه داشته باشیم از آنجائیکه کیفیت، همان مشخصات درخواست شده توسط مشتری است بنابراین باید بین سطح کیفیت درخواستی یعنی “مرغوبیت” و ” کیفیت” تمایز قائل شویم.

در تأمین کیفیت مورد نیاز، اولین تکنیک مورد استفاده توسط انسان، کنترل کیفیت توسط شخص سازنده محصول بود. سپس سیستم های کنترل کیفیت توسط واحدها و کارکنانی به جز واحد تولید مطرح شد ولی به هرحال: کنترل کیفیت برپایه اصل آشکارسازی و جداسازی اقلام معیوب بنا نهاده شده است.

آیا تکیه بر کنترل کیفیت به تنهایی، برای ایجاد اطمینان از تطابق محصول خروجی کافیست ؟
تکیه بر کنترل کیفیت به تنهایی : اشکالاتی در پی دارد از جمله:

•  همواره قابلیت کنترل ۱۰۰ % اقلام وجود ندارد.
• کنترل کیفیت پس از گذر از هر مرحله تولید و یا در انتها قابل انجام است و در این شرایط حتی اگر قادر به جداسازی تمام اقلام معیوب باشیم دیگر دیر است و زمان، مواد و نیروی انسانی تلف شده است.
• برخی از آزمون ها از نوع مخرب هستند و هزینه های تست بالاست.

به همین دلایل همواره ریسک عبور محصول نامنطبق از ایستگاههای کنترلی وجود دارد. بنابراین، نیاز به ایجاد و برقراری سیستمهایی جهت ایجاد اطمینان کافی از تطابق محصول خروجی با نیازمندیها محسوس است.

تضمین چیست؟

تضمین چیزی جز اظهارات مثبت در مورد یک محصول یا خدمات نیست، که باعث اطمینان می شود. این یقین داشتن به یک محصول یا یک سرویس است که به خوبی کار خواهد کرد. این تضمین را فراهم می کند که محصول مطابق انتظارات یا نیازها بدون هیچ مشکلی کار کند. با طراحی و بکارگیری فنون پیشگیرانه در چارچوب یک سیستم کیفیت از برآورده شدن نیازمندیهای مشتریان ایجاد اطمینان می نمائیم.

تضمین کیفیت چیست؟

تضمین کیفیت (QA) به عنوان فعالیتی برای اطمینان از اینکه سازمان بهترین محصول یا خدمات ممکن را به مشتریان ارائه می دهد تعریف شده است. QA در بهبود فرآیندهای ارائه محصولات با کیفیت به مشتری تمرکز دارد. یک سازمان باید مطمئن باشد که فرایندها مطابق با استانداردهای کیفیت تعریف شده برای محصولات نرم افزاری کارآمد هستند. تضمین کیفیت به عنوان تست QA مشهور است. سیستم تضمین کیفیت برپایه پیشگیری از ایجاد اقلام معیوب عمل می نماید.

نظام تضمین کیفیت دارای دو جنبه درونی و برون سازمانی است.

• در درون سازمان برای مدیریت سازمان ایجاد اطمینان می نماید.
• در برون سازمان برای مشتریان ایجاد اطمینان می نماید.

ایجاد سیستم تضمین کیفیت از طریق اعمال مدیریت کیفی بر مجموعه عوامل تولید یعنی با اعمال مدیریت کیفیت امکانپذیر می باشد. مجموعه عوامل به ۴M مشهورند که عبارتند از Man (نیروی انسانی)، Machine (ماشین آلات)، Material (مواد) و Method (روشها).

در واقع در یک سیستم مدیریت کیفیت کلیه ملزومات مورد نیاز در عملکرد چهار عامل فوق و روابط و اندرکنش بین آنها را تعریف نموده و تحت برنامه ریزی و کنترل های مدیریتی قرار می دهیم و تمامی عوامل فوق را با بکارگیری تکنیک های پیشگیرانه به سمت ایجاد اطمینان کافی از تطابق محصول با نیازمندیها پیش می بریم.

 حتماً بخوانید : مفهوم مدیریت کیفیت چیست؟

نحوه انجام تضمین کیفیت

سیستم تضمین کیفیت (QA) دارای چرخه مشخصی به نام چرخه PDCA یا چرخه Deming است. مراحل این چرخه عبارتند از :

• برنامه ریزی : سازمان باید اهداف مربوط به فرآیند را برنامه ریزی و تعیین کند و فرآیندهای مورد نیاز برای ارائه محصول نهایی با کیفیت بالا را تعیین کند.
• انجام : توسعه و آزمایش فرآیندها و همچنین “انجام” تغییرات در فرآیندها.
• بررسی : نظارت بر فرآیندها، اصلاح فرآیندها و بررسی کنند که آیا این اهداف از پیش تعیین شده را برآورده می کند یا خیر.
• عمل : اقداماتی را برای دستیابی به پیشرفت در فرآیندهایی که ضروری هستند، انجام دهید.

این مراحل تکرار می شوند تا مطمئن شوند که فرآیندهایی که از آن در سازمان به صورت دوره ای پیروی می کنند، ارزیابی و بهبود می یابند. یک سازمان باید از تضمین کیفیت استفاده کند تا اطمینان حاصل شود که محصول با رویه های صحیح طراحی و اجرا شده است. این به کاهش مشکلات و خطاها در محصول نهایی کمک می کند.

کنترل کیفیت چیست؟

کنترل کیفیت به صورت QC مخفف شده است. این یک فرآیند مهندسی نرم افزار که برای اطمینان از کیفیت در یک محصول یا یک سرویس استفاده می شود. کنترل کیفیت با فرآیندهایی که برای ایجاد یک محصول استفاده می شود، سر و کار ندارد. بلکه کیفیت «محصولات نهایی» و نتیجه نهایی را بررسی می کند. هدف اصلی کنترل کیفیت بررسی این که آیا محصولات، مشخصات و الزامات مشتری را برآورده می کنند یا خیر. اگر مشکلی مشخص شد، قبل از تحویل به مشتری باید برطرف شود.

QC همچنین افراد را در مجموعه مهارتهای سطح کیفی خود ارزیابی میکند و آموزش و گواهینامه را به آنها ارائه می دهد. این ارزیابی برای سازمان خدمات محور مورد نیاز می باشد و به ارائه خدمات “عالی” به مشتریان کمک می کند.

تفاوت بین کنترل کیفیت و تضمین کیفیت چیست؟

اکثر اوقات، کنترل کیفیت (QC) با تضمین کیفیت (QA) اشتباه گرفته می شود. کنترل کیفیت بررسی محصول یا خدمات و بررسی نتیجه است. تضمین کیفیت بررسی فرآیندها و ایجاد تغییر در فرآیندهای منجر به محصول نهایی می باشد.

برای شرکت در جامعترین دوره تربیت مدیر تضمین کیفیت به صورت آفلاین برای اولین بار توسط  سرکار خام حسینی مدرس و مشاور حوزه ISO و سرممیز شرکت BRS  کلیک کنید

بهترین روشها برای تضمین کیفیت:

• محیط آزمایش محکم و مقاوم را ایجاد کنید.
• معیارهای انتشار را با دقت انتخاب کنید.
• برای صرفه جویی در هزینه، آزمایش را در مواقع پرخطر تکرار کنید. این کمک می کند تا کل فرایند را درست تمام کنید.
• زمان مناسبی برای هر فرآیند اختصاص دهید.
• برای رفع اشکالات با استفاده از نرم افزار اولویت بندی بسیار مهم است.
• فرم امنیتی را به آن اختصاص دهید و برای تست عملکرد تیم تشکیل دهید.
• حساب های مشتری را مشابه محیط تولید شبیه سازی کنید.

عملکرد تضمین کیفیت:

 در تضمین کیفیت ۵ عملکرد اصلی وجود دارد:

• انتقال فناوری: این عملکرد شامل دریافت یک سند طراحی محصول و همچنین داده های آزمایشی و خطا و ارزیابی آن است. اسناد توزیع، بررسی و تصویب می شوند
• اعتبار سنجی: برنامه جامع اعتبار سنجی برای کل سیستم تهیه می شود. تصویب معیارهای آزمون برای اعتبارسنجی محصول و فرآیند تعیین می شود. برنامه ریزی منابع برای اجرای یک طرح اعتبار سنجی انجام می شود.
• مستندات: این عملکرد توزیع و بایگانی اسناد را کنترل می کند. هرگونه تغییر در یک سند با اتخاذ رویه مناسب کنترل تغییر ایجاد می شود. تصویب انواع اسناد.
• تضمین کیفیت محصولات
• برنامه های بهبود کیفیت

گواهینامه های تضمین کیفیت:

برای اطمینان از اینکه سازمانها از فرآیندهای کیفیت استاندارد پیروی می کنند، چندین گواهینامه موجود است. مشتریان هنگام انتخاب فروشنده نرم افزار، این را معیارهای واجد شرایط بودن می دانند.

استاندارد ISO 9000

این استاندارد برای اولین بار در سال ۱۹۸۷ توسط سازمان جهانی استاندارد پس از معرفی استاندارد BS 5750 توسط موسسه استاندارد انگلیس به جهان معرفی شد و در سال ۱۹۹۴ مورد ویرایش قرار گرفت. این استاندارد مربوط به سیستم های مدیریت کیفیت می باشد. این به سازمان کمک می کند تا از کیفیت مشتریان و سایر ذینفعان اطمینان حاصل کند. سازمانی که می خواهد به عنوان ISO 9000 گواهینامه داده شود، بر اساس عملکرد، محصولات، خدمات و فرآیندهای آنها حسابرسی می شود.

هدف اصلی بررسی و تأیید این موضوع است که آیا سازمان فرآیند را طبق انتظارات دنبال می کند و بررسی می کند که آیا فرایندهای موجود به پیشرفت نیاز دارند یا خیر.

حتماً بخوانید :  مفهوم استاندارد ISO 9000  چیست؟

استاندارد ISO 9000  کمک می کند تا : 

• سود سازمان را افزایش دهید.
• تجارت داخلی و بین المللی را بهبود می بخشد.
• ضایعات را کاهش داده و بهره وری کارمندان را افزایش می دهد.
• رضایت عالی مشتری را ارائه می دهد.

نتیجه گیری:

تضمین کیفیت بر اجرای صحیح و درست سیستم های مدیریت نظارت می کند و باید گزارش های دوره ای کامل از روند سیستم به مدیران بدهد. همچنین تضمین کیفیت به بررسی محصول تولید شده می پردازد. برای این کار، سازمان باید فرایندها و معیارهایی را دنبال کنند که باید بصورت دوره ای بهبود یابد. این موضوع عمدتاً بر کیفیت محصول / خدمتی که ما در طی یا بعد از اجرای نرم افزار به مشتریان ارائه می دهیم متمرکز است.

کاوشگران بهبود کیفیت – مشاور مدیریت کسب و کار شما